Ο ρόλος της δίαιτας

Η δίαιτα ενός άνδρα επηρεάζει κατά ένα βαθμό την ποιότητα του σπέρματός του. Τα διάφορα αμινοξέα, υδατάνθρακες και λιπαρά οξέα που περιέχουν οι τροφές επιδρούν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στην ανδρική γονιμότητα, όπως δείχνουν στοιχεία από πρόσφατες έρευνες επιστημόνων.

Οι πιο συνηθισμένες συμβουλές διαιτολόγων όσον αφορά τη σωστή διατροφή για την αποφυγή της υπογονιμότητας είναι οι ακόλουθες:

1. Περιορίστε, και αν είναι δυνατόν εξαλείψτε το ποσόν της καφείνης που προσλαμβάνετε καθημερινά.

2. Προσπαθήστε να τρώτε φρέσκα λαχανικά και το φαγητό να είναι προετοιμασμένο από εσάς. Το φρέσκο φαγητό είναι καλύτερο για εσάς, σε σύγκριση με το προκατασκευασμένο φαγητό - ακόμη και αν είναι πολύ πιο εύκολο να ρίξετε κάτι στο φούρνο μικροκυμάτων και να ετοιμαστεί σε δύο λεπτά. Τα προκατασκευασμένα προϊόντα περιέχουν συντηρητικά και άλλα χημικά που έχουν σκοπό να διατηρήσουν την ποιότητα του προϊόντος. Οι ουσίες αυτές όμως μεταβολίζονται από το συκώτι, και μπορεί να του προκαλούν μία ελαφρά υποκλινική δηλητηρίαση. Η αθροιστική δράση των προϊόντων αυτών, μπορεί να έχει κάποια επίπτωση στην γονιμότητά σας.

3. Προσέξτε μήπως τα φαγητά που σας αρέσουν, σας βλάπτουν κιόλας. Μπορεί να μην είναι προκατασκευασμένα φαγητά. Ορισμένα προϊόντα όπως τα γαλακτερά ή τα ξινά, προκαλούν μία αντίδραση σε άτομα που τα επιθυμούν. Η επιθυμία μπορεί να είναι ένα μέρος των συμπτωμάτων.

4. Προσπαθήστε το φαγητό σας να έχει μεγάλη ποικιλία. Προσπαθήστε να προσλαμβάνετε όλων των ειδών τις πρωτεΐνες, και προσπαθήστε το φαγητό να έχει μόλις μαγειρευτεί, και να μην προέρχεται από την κατάψυξη.

5. Μειώστε την πρόσληψη της ζάχαρης και αποφύγετε τα γλυκά, τα μπισκότα, τα κέικ, τη σοκολάτα, τις πάστες, τη μαρμελάδα, το μέλι, τα παγωτά, τα αναψυκτικά, και άλλες γλυκές τροφές. Προσπαθήστε να τρώτε ψωμί ολικής αλέσεως.

6. Μειώστε την πρόσληψη του ζωικού και φυτικού λίπους. Αποφύγετε να πίνετε πλήρες γάλα, και αποφύγετε τα λουκάνικα, τις πίττες, και τα κρέατα που βρίσκονται σε κονσέρβες.

7. Τρώτε πολλά φρούτα και λαχανικά. (Βλ. Εικόνες 2.1.1. & 2.1.2.) Καλό θα είναι να τρώτε φρούτα και λαχανικά γύρω στις 5 φορές την ημέρα. Εάν θέλετε να μαγειρέψετε τα λαχανικά μαγειρέψτε τα μόνο ελαφρια και κυρίως στον ατμό. Προτιμήστε λαχανικά οργανικών καλλιεργειών.

8. Μπορεί να μειώσετε το ποσόν εντομοκτόνου που υπάρχουν στα λαχανικά με το καλό πλύσιμο, το καθάρισμα των φρούτων, αλλά πολλά εντομοκτόνα είναι συστηματικά, πράγμα που σημαίνει ότι περιέχονται σε ολόκληρο το φυτό. Προτιμήστε την αγορά λαχανικών από οργανικές καλλιέργειες

9. Είναι σημαντικό να τρώτε επαρκή ποσότητα ινών. Σε αυτές περιλαμβάνονται τα φασόλια, τα φρούτα, τα λαχανικά, τα δημητριακά, και το ψωμί ολικής αλέσεως. Η αυξημένες ίνες δίνουν περισσότερο όγκο στο έντερο, προλαμβάνοντας έτσι την ανάπτυξη καρκίνου στο παχύ έντερο. Τα φρούτα και τα λαχανικά περιέχουν επίσης β καροτένιο, μία ουσία που καταπολεμά τις ελεύθερες ρίζες.

10. Μειώστε πάρα πολύ την κατανάλωση του αλκοόλ. Αυτό έχει εφαρμογή τόσο τους άντρες όσο και στις γυναίκες. Το αλκοόλ μπορεί να επηρεάζει τον αριθμό των σπερματοζωαρίων, μειώνοντας την παραγωγή τους, ενώ η ακεταλδεϋδη, που είναι μία ουσία που παράγεται από τον οργανισμό είναι τοξική στο σπέρμα. Το οινόπνευμα εμπλέκεται επίσης στην έκκριση της τεστοστερόνης και επιταχύνει τον καταβολισμό της μέσα στο σώμα, επιταχύνοντας την μετατροπή της σε οιστρογόνο. Τα υψηλά επίπεδα οιστρογόνων στους άντρες μειώνουν σημαντικά τον αριθμό των σπερματοζωαρίων. Το αλκοόλ μπορεί επίσης να βλάψει το συκώτι να προκαλέσει αύξηση του βάρους και του λίπους του σώματος, το οποίο λίπος με την σειρά του περιβάλλει τους όρχεις, αυξάνοντας την θερμοκρασία τους, και μειώνοντας κατά συνέπεια την λειτουργία τους.

11. Εάν είστε υπέρβαροι ή πολύ αδύνατοι, κάντε προσπάθειες να φτάσετε στο ιδανικό σας βάρος.

12. Προσπαθήστε να πίνετε πολύ νερό.

13. Παίρνετε κάποιο συμπλήρωμα διατροφής που περιέχει βιταμίνες και/ή ιχνοστοιχεία, διότι αυτό μπορεί να βοηθήσει στην εξάλειψη της υπογονιμότητας. Εργασίες έχουν δείξει ότι η λήψη διατροφικών συμπληρωμάτων μπορεί να βελτιώσει και τον αριθμό σπερματοζωαρίων. Βεβαίως είναι σημαντικό να μην παίρνετε πολλά από αυτά, καθώς έχει βρεθεί ότι σε μεγάλη δόση ορισμένα μπορεί να προκαλέσουν αντίθετες δράσεις. Ένα παράδειγμα είναι το σελήνιο, το οποίο σε μεγάλη δόση μπορεί να εμποδίσει την γονιμότητα. Πολύ μεγάλο ποσό σεληνίου στον οργανισμό καθώς και η έλλειψη του σεληνίου στον οργανισμό μπορεί να προκαλέσουν υπογονιμότητα.

Απαραίτητα αμινοξέα

Τα λιπαρά οξέα απαραίτητα για τη σωστή ανάπτυξη των γονάδων – Προτεινόμενα συμπληρώματα διατροφής

Τα απαραίτητα λιπαρά οξέα είναι σημαντικά για την σωστή λειτουργία των γονάδων. Οι προσταγλαδίνες του σπέρματος προέρχονται από τα απαραίτητα λιπαρά οξέα. Ορισμένοι άντρες με υπογονιμότητα έχουν χαμηλά επίπεδα σπερματικών προσταγλαδινών. Συμπληρώματα απαραιτήτων λιπαρών οξέων μπορεί επίσης να βοηθήσουν και σε άλλες καταστάσεις. Απαραίτητα λιπαρά οξέα λείπουν σε οργανισμούς στους οποίους πέφτουν τα μαλλιά, σε άτομα που μπορεί να έχουν πιτυρίδα, έκζεμα ή να μην κλείνουν οι πληγές τους καλά, σε άτομα που ιδρώνουν εύκολα, διψούν πολύ, ή έχουν προβλήματα γονιμότητας, προβλήματα από τα νεφρά, ξηρά μάτια και λίγο σάλιο, αποχρωματισμό του δέρματος και απώλεια του μυϊκού τόνου, όχι καλή όραση, ανωμαλίες της καρδιάς, διάρροια, και διαταραχές από τους βρόγχους.

Η έλλειψη λιπαρών οξέων επηρεάζει επίσης και την μεταφορά της χοληστερόλης, την λειτουργία του παγκρέατος και μπορεί να προκαλέσει λιπώδη εκφύλιση του ήπατος. Στις περιπτώσεις αυτές θα πρέπει να μειώσετε την πρόσληψη ζωικών λιπών και να καταναλώνετε περισσότερα πολυακόρεστα έλαια και μαργαρίνη και πολλά λαχανικά, σαλάτες, καρύδια, και σπόρους.

Για να πάρετε απαραίτητα λιπαρά οξέα καλό θα είναι να παίρνετε ένα ως τέσσερα γραμμάρια Evening Primrose Oil (νυχτολούλουδο), Fish Oil (Ελαιο ψαριού), 4 έως 8 κάψουλες. Δεν επιτρέπεται η πρόσληψη των παραγόντων αυτών σε άτομα με επιληψία ή με διαταραχές του αίματος.

Ψευδάργυρος, Χρώμιο, Σελήνιο και άλλα χημικά στοιχεία – Πώς επιδρούν στη γονιμότητα του άνδρα και ποιες τροφές τα περιέχουν.

Ο Ψευδάργυρος είναι απαραίτητος για την αναπαραγωγή τόσο στους άντρες όσο και στις γυναίκες. Η ανεπάρκεια του ψευδαργύρου έχει συσχετιστεί με χαμηλό αριθμό σπερματοζωαρίων σε μερικούς άντρες (και επίσης ανικανότητα). Σε κλινικές μελέτες όπου άντρες με τέτοια ανεπάρκεια πήραν ψευδάργυρο, τα επίπεδα του αριθμού σπερματοζωαρίων αυξήθηκαν στα φυσιολογικά μετά από τρεις μήνες. Επίσης αυξήθηκαν και τα επίπεδα της τεστοστερόνης τους.

Παρόλα αυτά η υπέμετρη αύξηση των ιόντων ψευδαργύρου στο σπερματικό υγρό μπορεί να αποβεί τοξική για το σπέρμα, λόγω αναδίπλωσης της ουράς των σπερματοζωαρίων in vitro, η οποία μπορεί να αναστραφεί με την προσθήκη λευκωματίνης.

Εάν υποφέρετε από υπογονιμότητα, χαμηλό αριθμό σπερματοζωαρίων, απώλεια μαλλιών, διάφορες δερματοπάθειες, διάρροια, ανοσολογικές ανεπάρκειες, διαταραχές του ύπνου και της συμπεριφοράς, νυκτερινή δυσκολία στην όραση, ελαττωμένη αίσθηση γεύσης ή οσμής, αργή επούλωση των πληγών ή έχετε άσπρα στίγματα στα νύχια σας, μπορεί να υποφέρετε από ανεπάρκεια σε ψευδάργυρο. Τα άτομα που βρίσκονται σε δίαιτα, που είναι ανορεξικά, οι χορτοφάγοι, αυτοί οι οποίοι τρώνε υποκατάστατα της σόγιας για το κρέας, οι αλκοολικοί και οι ηλικιωμένοι μπορεί να έχουν κάποια ανεπάρκεια στον ψευδάργυρο.

Οσο η τροφή γίνεται πιο ραφιναρισμένη τόσα περισσότερα άτομα βρίσκονται σε κίνδυνο ανεπάρκειας ψευδαργύρου επιπλέον, ενώ ορισμένες άλλες τροφές μπορεί να παίξουν ρόλο στην απορρόφηση του ψευδαργύρου. Όταν π.χ. ο ψευδάργυρος λαμβάνεται συγχρόνως με συμπληρώματα σιδήρου, τα τελευταία μπορεί να εμποδίσουν τη απορρόφησή του από το σώμα. Υπάρχουν τροφές που δεν θα πρέπει να λαμβάνονται μέσα σε μία ώρα από την λήψη του συμπληρώματος. Αυτές είναι οι πρωτεϊνη σόγιας, ο καφές, το γάλα, η σοκολάτα, τα χάμπουγκερς, το λεμόνι, το καφέ ψωμί, και τροφές πλούσιες σε ίνες.

Ο ψευδάργυρος υπάρχει στα στρείδια, στην ρίζα του τζίντζερ, στους μυς ορισμένων ζώων όπως στα αρνίσια παιδάκια και στην μπριζόλα, στα φυστίκια, στο συκώτι του μοσχαριού, σε αποξηραμένο γάλα χωρίς λίπος, στο αυγό, στην λεκιθίνη της σόγιας, στα καρύδια, στο κοτόπουλο, στις γαρίδες, στα κοκκινογούλια, στο μαϊντανό, στις πατάτες, στο σκόρδο, στο ψωμί ολικής αλέσεως, στα καρότα, στα φασόλια και στο καλαμπόκι.

Το συμπλήρωμα ψευδαργύρου που θα ληφθεί θα πρέπει να είναι 50 mgr στοιχειακού ψευδαργύρου ανά ημέρα.

Το σελήνιο είναι απαραίτητο για τον σχηματισμό του σπέρματος, αρκεί να μην χορηγείται σε υψηλή ποσότητα. Υπάρχει μία πρωτείνη (η οποία λέγεται σεληνοπρωτείνη) στην κάψουλα του σπέρματος και η οποία ανευρίσκεται στη μέση περιοχή της ουράς των σπερματοζωαρίων. Το σελήνιο χρειάζεται επίσης για τον φυσιολογικό μεταβολισμό της τεστοστερόνης και την αποφυγή των άτυπων μορφών. Σε μία διπλή τυφλή μελέτη η ικανότητα γονιμοποίησης του σπέρματος βελτιώθηκε από το 17,5% στο 35.1% σε άνδρες που έπαιρναν συμπλήρωμα σεληνίου. Το σελήνιο βρίσκεται στα φουντούκια Βραζιλίας, και στα ψάρια. Σαν συμπλήρωμα δίνεται σε δόση 100 - 200 mcg και πρέπει να λαμβάνεται πάντοτε μαζί με βιταμίνη Ε. Προειδοποίηση: επίπεδα σεληνίου πάνω από 800 mcg είναι τοξικά. Εάν ήδη παίρνετε πολύ σελήνιο, ή αν εργάζεστε  στην παραγωγή υαλικών και κεραμικών, καουτσούκ, ατσαλιού, μπογιάς ή πλαστικών. Στην περίπτωση αυτή χρειάζεται προσοχή.

Ο ρόλος των βιταμινών

Βιταμίνη Ε (άλφα-τοκοφερόλη)

Η βιταμίνη Ε είναι απαραίτητη για την αναπαραγωγή. Εδώ και πάρα πολλά χρόνια είναι γνωστό ότι τα ζώα που υποφέρουν από ανεπάρκεια στην βιταμίνη Ε δεν μπορούν να έχουν επιτυχείς εγκυμοσύνες. Η βιταμίνη Ε είναι αντιοξειδωτικο και αυτό σημαίνει ότι προστατεύει από τις οξειδωτικές ουσίες που παράγονται από τους ζωντανούς ιστούς. Οι ελεύθερες ρίζες που προκαλούν την οξείδωση αυτή μπορεί να βλάψουν σοβαρά την δομή των κυτταρικών μεμβρανών, καθώς και το περιεχόμενο των ζωντανών κυττάρων. Η βλάβη αυτή μπορεί να οδηγήσει στο  θάνατο των κυττάρων αυτών. Ελεύθερες ρίζες υπεροξειδίου βρίσκονται στο σπέρμα. Υψηλές ποσότητες τέτοιων ελευθέρων ριζών μπορεί να ευθύνονται για υπογονιμότητα.

Η βιταμίνη Ε σε δόση 200 mgr. 3 φορές την ημέρα μας δίνει με βιταμίνη C, ένα γραμμάριο πρωί βράδυ ή 4 φορές την ημέρα, συνιστάται, ειδικά για αυτούς που έχει βρεθεί υποφέρουν από τέτοιες ανεπάρκειες.  Η βιταμίνη Ε  θα πρέπει πάντοτε να λαμβάνετε μαζί με σελήνιο.

Η βιταμίνη Ε βοηθά επίσης στην διατήρηση της ελαστικότητας των κυτταρικών τοιχομάτων των σπερματοζωαρίων, πράγμα που βοηθά στην κινητικότητα τους και εμποδίζει την συγκόλληση τους. Η βιταμίνη Ε ανευρίσκεται σε φυτικά έλαια, καρύδια, σπόρους, σόγια, στο μαρούλι, τα αυγά και τα γαλακτοκομικά. (Βλ. Εικόνα 2.5.1.)

Βιταμίνη C (ασκορβικό οξύ)

Τα χαμηλά επίπεδα της βιταμίνης C, η οποία είναι επίσης αντιοξειδωτική μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα υπογονιμότητας. Άντρες που βρίσκονταν σε δίαιτες που περιείχαν λιγότερο από 250 mgr. ημερησίως, παρουσιάζουν σπέρμα με συγκολλήσεις. Το σπέρμα τους είχε επίσης γενετικά προβλήματα όσον αφορά τη σύνθεση του DNA. Η βιταμίνη C έχει από μόνη της αντιοξειδωτική δράση, αλλά βοηθάει επίσης και στην διατήρηση της βιταμίνης Ε σε μη οξειδωμένη μορφή και έτσι βοηθά στην πρόληψη των συγκολλήσεων των σπερματοζωαρίων. Η συνιστώμενη δοσολογία είναι ένα γραμμάριο δύο ή τέσσερις φορές ημερησίως και θα πρέπει να λαμβάνεται με προσοχή εάν υπάρχει ιστορικό νεφρολιθίασης στην οικογένεια. Η βιταμίνη C δεν θα πρέπει να χορηγείται μακροχρονίως. Έχει το πλεονέκτημα της μείωσης των επιπέδων μολύβδου και καλίου στο σώμα και μπορεί να αποβεί χρήσιμη για την απομάκρυνση βαρέων μετάλλων από το σώμα. Τα πλεονεκτήματα της λήψης βιταμίνης C φαίνονται μέσα στην πρώτη εβδομάδα αλλά η πλήρης σπερματογένεση χρειάζεται περίπου 70 ημέρες. Η βιταμίνη C ανευρίσκεται στα φρούτα, πράσινα λαχανικά, συκώτι, νεφρά και πατάτες. (Βλ. Εικόνα 2.5.2.)

Το σύμπλεγμα των βιταμινών Β

Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β είναι σημαντικές στον μεταβολισμό των ορμονών του φύλου και στην λίμπιντο. Έχουν αποδειχθεί ότι είναι απαραίτητες για την αντρική γονιμότητα στα ζώα. Βιταμίνες του συμπλέγματος Β βρίσκονται στο μοσχαρίσιο κρέας, στον καφέ, στο ρύζι, στα λαχανικά, στο γάλα, στα ψάρια, στο αυγό, και η βιταμίνη Β6 (πυριδοξίνη) βρίσκεται επίσης στις μπανάνες και στα αβοκάντο. Η βιταμίνη Β12 (κυανοκοβαλαμίνη) βρίσκεται στα ψάρια, στα αυγά και στα γαλακτοκομικά. (Βλ. Εικόνα 2.5.3.)

Η λυκοπίνη συμβάλλει στη γονιμότητα των ανδρών

Ινδοί ερευνητές από το All India Institute of Medical Sciences στο Νέο Δελχί κατέληξαν στο συμπέρασμα πως η ουσία λυκοπίνη, η οποία περιέχεται στο καρπούζι, τα σταφύλια, τις ντομάτες και ορισμένα είδη οστρακοειδών, μπορεί να συμβάλει στην αύξηση της πυκνότητας και τις κινητικότητας του σπέρματος σε άνδρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα γονιμότητας.

Οι ερευνητές βασίστηκαν σε δείγμα 30 ανδρών, ηλικίας 25 έως 45 ετών, στους οποίους χορηγούνταν καθημερινά 2mg λυκοπίνηs επί τρεις μήνες. Οι εν λόγω άνδρες έπασχαν από προβλήματα γονιμότητας των οποίων τα αίτια παρέμεναν αδιευκρίνιστα.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν άμεση συσχέτιση ανάμεσα στα επίπεδα λυκοπίνηs στον οργανισμό αυτών των ανδρών και στα προβλήματα γονιμότητας.

Ένας εκ των ερευνητών δήλωσε στο ΒΒC: "Η λυκοπίνη είναι ένα από τα 650 καροτενοϊδή των οποίων τα επίπεδα παρουσιάζονται εξαιρετικά υψηλά στους γόνιμους άνδρες, ενώ είναι πολύ χαμηλότερα σε εκείνους με πρόβλημα γονιμότητας".

Μετά την τρίμηνη δοκιμαστική θεραπεία με λυκοπίνη, οι ιατροί αποφάνθηκαν πως στο 73% των ασθενών βελτιώθηκε η κινητικότητα του σπέρματος, ενώ η δομή του σπέρματος παρουσίασε βελτίωση στο 63% των εθελοντών.

Μετά το πέρας των κλινικών δοκιμών, οι σύντροφοι έξι εθελοντών περίμεναν παιδί^28,29.